Op deze pagina
Wat is een circulaire stad of gemeente?
Wat is een circulaire stad of gemeente?
Een circulaire gemeente zet zich in voor een samenleving zonder afval en uitval. Het ideaalbeeld van een toekomstbestendige en veerkrachtige gemeente. Door anders om te gaan met producten en grondstoffen komen er nieuwe modellen en ander gedrag die passen bij een circulaire economie. Weg van het traditionele model van grondstoffenontginning, productie en veel afval (take, make, dispose).
Rekening houden met morgen
In de praktijk betekent dit dat producten langer meegaan, eenvoudig te repareren zijn en meer lokaal worden gemaakt. Dat alles een tweede leven krijgt – of het nu wordt hergebruikt, gerecycleerd of gecomposteerd. En dat gebouwen en infrastructuur zo ontworpen zijn dat je ze makkelijk kan aanpassen aan veranderde behoeften. De natuur is een inspiratiebron voor het ontwerpen van producten en systemen.
Plek waar alles klopt
Een circulaire gemeente is een plek waar de dingen kloppen. Waar verspilling wordt vermeden, materialen efficiënt worden ingezet, en keuzes logisch aanvoelen – vandaag en morgen. Kortom, een levendige buurt waar het fijn wonen, werken en leven is, waar lokale bedrijven bloeien en waar we klaar zijn voor de toekomst.
Leefbaar, lokaal en logisch – zo hoort het. Zo kan het zijn. Om die omslag te maken, werken inwoners en bestuur, bedrijven en kennisinstellingen samen.
Voordelen bij de vleet
In de circulaire economie wordt de waarde van infrastructuur, producten, onderdelen, materialen en voedingsstoffen zo lang mogelijk behouden in gesloten kringlopen. Met extra aandacht voor elektronica, ICT, batterijen, voertuigen, verpakkingen, plastic, textiel, bouw en voedsel. Even belangrijk: schadelijke grondstoffen zoveel mogelijk vermijden, en materialen opnieuw gebruiken in plaats van ze te dumpen.
Stel je voor
... dat voeding zoveel mogelijk lokaal wordt geproduceerd. Dat regenwater slim wordt opgevangen en hergebruikt om fors minder drinkwater te verbruiken. Dat spullen worden gedeeld of geruild om het milieu en je portemonnee te sparen. Dat gebouwen duurzaam worden ontworpen en de materialen bij afbraak een nieuwe bestemming krijgen. Dat publieke ruimten doordacht worden gepland en meerdere functies krijgen. Dat lokale initiatieven als kringwinkels bijdragen tot een beter klimaatbeleid. Dat openbaar vervoer, (elektrische) fietsen en deelwagens voorrang krijgen. En dat lokale makers en bedrijven de economie een boost geven.
Een circulaire gemeente bevordert de transitie van een lineaire naar een circulaire economie op een geïntegreerde manier. Via het geheel van stedelijke functies, diensten en plekken en dit in samenwerking met burgers, bedrijven en kennisinstellingen.’ ICLEI (Local Governments for Sustainability)
Inspiratie en inzichten
Klaar om zelf een circulaire stad of gemeente te worden? En om welvaart te verzekeren zónder meer eindige grondstoffen te consumeren? Lees deze gids met handvatten voor visie, strategie en actie. Je ontdekt de rol van lokale besturen. En je krijgt nuttige tips, ervaringen en inzichten die zich de voorbije jaren hebben opgestapeld.
Waarom circulair gaan als gemeente?
Waarom circulair gaan als gemeente?
In een stad wonen veel mensen op een beperkte oppervlakte. De ideale plek om aan de slag te gaan met (her)gebruik van ruimte of gebouwen. Of om projecten te doen met afvalstromen, water, voedsel of allerlei producten.
Naast de fysieke gemeente (het geheel van gebouwen, materiaalstromen en blauw-groene structuren) is er ook het sociaal-economische weefsel. Denk aan het samenspel van werken, wonen en leven. Steden en gemeenten brengen de uiteenlopendste mensen bijeen. Elk met hun eigen doelen, wensen en levensstijlen. Dat maakt deze diverse omgevingen geknipt voor burgerinitiatieven, creativiteit en innovatie voor de circulaire economie.
Net omdat lokale besturen veel relevante bevoegdheden en verantwoordelijkheden hebben en dicht bij hun inwoners en ondernemers staan, valt er veel potentieel te ontginnen. Als overheid kunnen ze ook uitpakken met hun voorbeeldfunctie.
Wist je dat bijna 85% van de lokale klimaatplannen expliciet verwijzingen hebben opgenomen naar de circulaire economie? Dat is een mooie basis om mee aan de slag te gaan.
Het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2021-2030 zet in op een aanzienlijke verlaging van de CO2-uitstoot en de materialenvoetafdruk van de Vlaamse consumptie. Steden en gemeenten moeten via klimaatacties, circulair beleid en duurzaam afvalbeheer hun steentje bijdragen. Meer over het wetgevend kader.
Belangrijkste voordelen
De circulaire economie maakt gemeentes fijner om in te leven. Ze versterkt lokale bedrijven, helpt klimaat- en milieudoelen te halen en draagt bij aan een sociale samenleving.
Circulariteit opnemen in je beleid
De rol van lokale besturen
Ongeveer 60 procent van steden en gemeenten zet actief in op de circulaire economie. Vlaanderen Circulair wil de rol van lokale besturen in de omslag naar een circulaire samenleving kracht bijzetten.
Dat is broodnodig, want 2030 en zelfs 2050 komen dichterbij. Samen met VVSG (de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten) bieden we aanknopingspunten om strategieën uit te werken en in de praktijk te zetten.
Dat gaat een pak verder dan het afvalbeleid. Het omvat ook:
- zuinig omspringen met grondstoffen;
- minder afhankelijk worden van niet-duurzame aanvoerketens;
- klimaatdoelen helpen waarmaken;
- sociale uitdagingen aanpakken;
- de economie vernieuwender en veerkrachtiger maken.
Vragen waarop we een antwoord proberen te bieden: hoe kan een lokaal bestuur de omslag naar een circulaire economie stimuleren? Hoe ziet een samenleving eruit waarin hergebruik, reparatie en hoogwaardige recyclage de norm zijn, met gebouwen die circulair ontworpen zijn? Welke aanpak biedt de grootste slaagkans en hoe zet je middelen het beste in?
