Ecodesign

Wat is ecodesign? 

Ecodesign daagt ontwerpers en productontwikkelaars uit om verder te kijken dan vorm, functie, esthetiek en veiligheid. Bij elke ontwerpbeslissing staat de impact op het milieu centraal – van grondstofkeuze en productie tot gebruik en einde levensduur. Want in elke fase van de levenscyclus zijn duurzame ingrepen mogelijk. Ecodesign brengt die levenscyclusaanpak rechtstreeks tot bij de designers.

Het doel van ecodesign is helder: de milieu-impact van een product of dienst zo laag mogelijk houden. Dat vraagt om een hertekening van het hele ontwerpverhaal, in lijn met de principes van de circulaire economie. Door economische én ecologische winst na te streven, ontstaan betere en innovatievere ontwerpen. Ecodesign is slim, vernieuwend en goed voor mens, milieu en economie.

Strategieën – levenscyclus in 8 stappen

Tot 80% van de milieu-impact van een product wordt bepaald in de ontwerpfase. Daarom is het cruciaal om al in die fase rekening te houden met het volledige levenscyclusscenario. Met het ‘Lifecycle Design Strategy-wheel’ (LiDS-wheel) breng je alle ecodesignstrategieën in kaart, verdeeld over acht stappen in de levenscyclus.

Voor de hand liggende strategieën situeren zich in de fasen ‘materialen’ en ‘productie’:

• Welke materialen gebruik je?
• Welke productietechnieken pas je toe?

Maar ook in andere fases zijn er waardevolle strategieën:

• Gebruik: Is het product energiezuinig? Zijn er hulpstoffen nodig, zoals stofzuigerzakken of koffiecapsules?
• Businessmodel: Is het ontworpen voor verkoop, verhuur of als product-as-a-service?
• Herstelbaarheid: Is het product makkelijk te repareren?
• End-of-life: Kunnen onderdelen eenvoudig ontmanteld worden voor hergebruik? Zijn de materialen hoogwaardig recycleerbaar?

Meer over strategieën.

Ontwerpen voor de circulaire economie

Ecodesign is een leidraad voor de circulaire economie die inzet op maximaal hergebruik van producten en materialen. Als ecodesigner integreer je alle milieuaspecten in de ontwerpfase, met oog voor de volledige levenscyclus van het ontwerp. Concreet betekent dit:

• Beperken van energie- en hulpstoffeninput
• Verminderen van emissies en afval
• Verlengen van de levensduur via hergebruik, herstel en onderhoud
• Hergebruik van onderdelen door opknappen of herfabricage
• Recyclage van materialen als laatste optie

3 pijlers

1. Systeemdenken: zoeken naar oplossingen door het hele systeem aan te passen.
2. Levenscyclusdenken: evalueren van ecodesignvuistregels voor elke fase.
3. Ketensamenwerking: samenwerken met alle betrokkenen in de waardeketen.

Een 100 procent ecologisch product is niet haalbaar. Het gaat altijd om een evenwicht tussen technologische, economische, menselijke en ecologische criteria. Met een focus op functionaliteit en het slim inzetten van materialen binnen de strategieën van de circulaire economie. 

In Ecodesign – Leidraad voor de circulaire economie licht Karine Van Doorsselaer de link toe tussen ecodesign en de principes van de circulaire economie.