
Kruimelpad
Er bestaan talloze labels, certificaten en duurzaamheidsclaims voor kantoormateriaal en papier. Hoe zie je als aankoper door de bomen het bos? Ga goed na wat ze precies betekenen en hoe je circulariteit kunt opnemen in je bestekken.
Een mooie evolutie: alsmaar meer leveranciers zetten in op ‘reversed logistics’ waarbij ze gebruikte kantoorspullen terugnemen – goed om de kringloop te sluiten. Ook Responsible Office, een initiatief van vakvereniging voor kantoorartikelen Bosta, is het verkennen waard. De vzw runt een lerend netwerk over circulariteit (ROC) voor dealers en fabrikanten. Input van aankopers is er welkom.
Circulaire strategieën

Doelstelling 1: totale hoeveelheid materialen verminderen
- Intern delen: niet iedereen heeft een eigen nietmachine of schaar nodig. Deel zulke spullen met je collega’s.
- Minder materiaal: check welke gewichtsklasse van papier je nodig hebt voor jouw toepassing.
- Minder afval: kies waar mogelijk voor hervulbare producten (zoals pennen en inktpatronen) in plaats van wegwerpvarianten. En vermijd verbruiksproducten zoals nietmachines met nietjes.

Doelstelling 2: niet-hernieuwbare virgin input verminderen
- Meer gerecycleerd: vraag aan leveranciers welke percentages gerecycleerd materiaal mogelijk zijn. Gebruik fietskoeriersdiensten voor kleinere leveringen waar dat kan.
- Meer biobased: geef de voorkeur aan plantaardige inkt en biobased plastic. Bij papier: vraag dat niet-gerecycleerde vezels uit duurzaam beheerde bossen komen.
- Logistiek: denk aan primaire, secundaire en tertiaire verpakkingen en vraag naar milieuvriendelijk transport. Laat leveranciers producten die einde gebruik zijn meenemen als ze iets komen leveren.

Doelstelling 3: gebruiksduur verlengen
- Ontwerpen voor lange levensduur: koop vullingen meteen samen bij hervulbare producten. Geef medewerkers eenmalig een pen en daarna alleen vullingen.
- Reparatie mogelijk: check of onderdelen die snel slijten makkelijk te vervangen zijn en of reserveonderdelen beschikbaar zijn.

Doelstelling 4: potentieel hergebruik van product(onderdelen) maximaliseren
- Makkelijk demonteerbaar (design for disassembly): kunnen producten eenvoudig uit elkaar worden gehaald om onderdelen opnieuw te gebruiken?
- Gestandaardiseerd ontwerp: kies voor standaardafmetingen zodat je niet alles moet vervangen als je iets moet upgraden.
- Contractuele afspraken: neem terugname en hergebruik op in je overeenkomst en vraag transparantie over hoe dit gebeurt.

Doelstelling 5: hergebruik van materiaal maximaliseren
- Design for recycling: eenvoudige demontage maakt het makkelijker om grondstoffen terug te winnen.
- Materialen identificeren: eis dat kunststof onderdelen gemerkt zijn met het type kunststof. Dit vereenvoudigt hoogwaardige recyclage.
- Terugname en recyclage: neem terugname en recyclage op in je contract voor producten die zich niet lenen voor hergebruik. Vraag hoe de verwerking gebeurt. Organiseer goede afvalscheiding in je eigen bedrijf. Bij kwalitatief karton en papier krijg je vaak een vergoeding van de ophaler.
- Minder giftige stoffen: toxische stoffen bemoeilijken recyclage en zijn slecht voor mens en milieu. Vermijd bleekmiddelen, schadelijke kleurstoffen en chemische lijmen waar mogelijk.
- Composteerbaar: van sommige producten kunnen de onderdelen gecomposteerd worden. Dit heeft alleen zin als het ook écht gebeurt.
Criteria
- Handleiding overheidsopdrachten duurzame papierproducten
- Generiek criterium verpakkingen van de Vlaamse overheid
- EU GPP-website: uitgebreid dossier over kopieer- en grafisch paper
- Handleiding EU Ecolabel van de Europese Commissie voor de aankoop van papierwaren
- MVOO-criteriatool: relevante criteria onder de cluster kantoorfaciliteiten en diensten
Duurzaamheidslabels


Duurzaamheidslabels
Je kunt in je bestek specifieke labels eisen, op voorwaarde dat je ‘of gelijkwaardig’ toevoegt. Zo komen leveranciers die het label (nog) niet hebben ook in aanmerking als ze voldoen aan de voorwaarden.
- Labelinfo.be: overzicht van erkende labels voor papierproducten
- Responsible Office: overzicht van certificaten voor kantoormateriaal
Denk eraan: veel fabrikanten en leveranciers hebben eigen labels of classificaties voor hun producten. Die zijn minder waardevol dan degene waarvan de criteria door een derde partij zijn getoetst.