Van afbraak tot aanpak: een inspirerende duik in urban mining en materialenbanken tijdens KARMA’s eerste Staff Exchange

dinsdag 10 juni 2025

Herbruikbare inspiratie opdoen, netwerken smeden en circulariteit tastbaar maken: dat is de allereerste KARMA Staff Exchange in een notendop. Met ‘urban mining for reuse’ als centraal thema stond de tweedaagse die werd georganiseerd door Vlaanderen Circulair volledig in het teken van de kracht van materialenbanken, circulaire hubs en grensoverschrijdende samenwerkingen. We nemen je mee langs verschilende inspirerende haltes, van Vlaanderen tot Europa, met als eindbestemming: een haalbare toekomst voor hergebruik.

KARMA


KARMA is een interregionaal samenwerkingsproject (Interreg Europe). Het heeft als doel het lokale klimaatbeleid te versterken door het inbedden van acties die (ver)bouwprojecten circulair maken, en dus ook de bouwafvalberg kleiner maken De bouwsector staat bekend om zijn enorme verbruik van grondstoffen en milieu-impact. In KARMA participeren zeven partners uit de hele Europese Unie.
 

Meer info > 

ROTOR DC

Geen betere plek om een tweedaagse over ‘urban mining for reuse’ af te trappen dan bij het Brusselse ROTOR DC. Vergezeld door de lentezon worden we langs de enorme voorraad gerecupereerde bouwmaterialen gegidst: van blauwe steen, kleicementtegels en lavabo’s tot deurklinken en verlichting. En hoewel die verzameling alleen al indrukwekkend is, doet ROTOR DC veel meer dan alleen bouwmaterialen redden van de container. Ze spelen een sleutelrol in de professionele markt voor hergebruik. Van sloop tot verkoop: ze begeleiden het volledige traject en koppelen aanbod vakkundig aan de vraag naar specifieke bouwmaterialen.

Hun expertise reikt ook verder dan onze landsgrenzen. Via Europese projecten bouwen ze mee aan een steeds beter begrip en een betere afhandeling van hergebruik in de bouwsector. Het afgelopen project FCRBE resulteerde bijvoorbeeld in een reeks gidsen vol informatie over aanbesteding, verzekering, technische fiches, monitoring en meer. In PREUSE, een lopend Interreg-project, ligt de focus op de verschillende vormen die gebruikscentra kunnen aannemen en concrete actieplannen voor gemeenten die er zelf aan willen beginnen. Een opsteker voor partners die de stap nog niet durfden te zetten! 

De volledige presentatie kan je hier bekijken. 

CIRCULAR CITIES & REGIONS INITIATIVE

Na een verpakkingsvrije lunch maken we kennis met het Circular Cities & Regions Initiative (CCRI), een initiatief van de Europese Commissie dat circulaire transities in Europese steden en regio’s ondersteunt met technische knowhow en toegang tot investeringshulp via o.m. Green Assist. Een waardevolle aanvulling op het werk van onze Vlaamse steden ! De presentatie lees je hier.

Daarna licht onze OVAM-collega Dominique Girolami het materiaaldecreet toe en legt hij de KARMA-partners de volgende stelling voor: Vlaanderen richt zich vandaag vooral op recyclage en minder op hergebruik. Waarom naast het sloopopvolgingsplan ook geen verplichte herbruikinventaris? Die zou tijdelijk publiek raadpleegbaar zijn, zodat geïnteresseerde afnemers zich kunnen melden. Pas daarna wordt gerecycleerd of afgevoerd. Een idee waar onze Italiaanse en Duitse partners zich in kunnen vinden, met name ook voor hun eigen regio’s! Lees er meer over in deze presentatie.

ATELIER CIRCULER 

Dag twee van deze Staff Exchange brengt ons naar Atelier Circuler in Herent. Materialenbank, maatwerkbedrijf, educatieve werking en open atelier vloeien hier moeiteloos samen in één ecosysteem. Het voorbije jaar werd hier maar liefst 250 ton aan bouwmaterialen gered, verwerkt en herbestemd. Zoals voor de nieuwe ontmoetingsruimte voor studenten op campus Gasthuisberg bijvoorbeeld, die voor bijna 85% is opgetrokken uit gerecupereerde materialen.

Met stevige verankering in het Leuvense klimaatbeleid (vanuit het partnerschap Leuven 2030) toont Atelier Circuler hoe lokaal circulair beleid concreet vorm krijgt en de positie van materialenbanken in dat beleid. De presentatie kan je hier nalezen.

WAT HEBBEN WE GELEERD?

Dat hergebruik leeft! Twee dagen vol praktijkvoorbeelden, beleidsvoorstellen en internationale kruisbestuiving tonen dat circulair bouwen geen toekomstmuziek is, maar een haalbare realiteit. Dankzij sterke partnerschappen, inspirerende initiatieven en concrete actie groeit het netwerk - en de goesting - om samen te bouwen aan circulaire steden en regio’s!

Zelf aan de slag als lokaal bestuur? Meer inspiratie, tools en gidsen op onze Lokaal Circulair website.