ProReMat

Bouwmaterialen recycleren en hergebruiken

Als bouwbedrijf koopt Groep Van Roey jaarlijks een groot aantal bouwsystemen en -producten in. Binnen ons engagement om deel te nemen aan de Green Deal Circulair Aankopen (GDCA) hebben we de ambitie om twee projecten circulair aan te kopen.

In dat kader willen we samen met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) onderzoeken hoe we bij aankoopprocedures meer kunnen inzetten op bouwmaterialen die al eens gebruikt zijn, of die een hoger aandeel gerecycleerd materiaal bevatten dan de standaard producten die we inkopen. Daarom hebben we het project ProReMat opgestart. Dat staat voor Procurement of Recycled and Reused construction Materials.

Onze onderzoek werd opgedeeld in vier concrete onderzoeksvragen: Welke alternatieve, circulaire bouwmaterialen zijn vandaag beschikbaar op de markt? Voldoen de alternatieven aan de gevraagde kwaliteitsgaranties? Zijn de alternatieven prijstechnisch concurrentieel t.o.v. de standaardproducten? En welke aanpassingen aan het regelgevend kader kunnen hergebruik van materialen en gebruik van gerecycleerde materialen bevorderen?

De onderzoeksvragen werden ook getoetst aan de hand drie concrete bouwdossiers: de nieuwe basisschool in Niel, De Hoorn in Leuven en Cure in Eindhoven.

BELANGRIJKSTE
RESULTATEN

  1. De screening van de circulaire bouwmarkt resulteerde in een online databank met alle bestaande aanbieders van circulaire producten, projecten en platformen. Dat is een nuttige tool die hopelijk verschillende actoren in de sector op weg zal helpen.
  2. De kwaliteit van circulaire bouwmaterialen is momenteel moeilijk in te schatten. Het aandeel recyclaat in gerecycleerde materialen is vaak niet gekend en de kwaliteit van hergebruikt materiaal is niet formeel beoordeeld.
  3. De kost van ‘reverse logistics’ en de afschrijving van de investering voor het recyclageproces maken gerecycleerde materialen vaak duurder dan producten uit virgin materiaal. Het recyclageproces heeft nog geen schaalvoordeel om concurrentieel te zijn.
  4. In het projectrapport formuleren we een reeks aanbevelingen over hoe het beleid in België hergebruik en recyclage in de bouw meer kan stimuleren. We zullen een actieve rol opnemen om die aanbevelingen op verschillende beleidsniveaus te presenteren.

BELANGRIJKSTE
GELEERDE LESSEN

  1. Er ontstaat een nieuwe rol in de sector: bouwhandelaars in recuperatiemateriaal of urban miners. Om hun activiteiten economisch haalbaar te houden, focussen zij vooral op materialen met een hoge waarde en laag risico voor de bouwheer, zoals natuursteen. Hun reikwijdte is momenteel dus nog beperkt.
  2. Flexibiliteit is een basisprincipe bij circulair bouwen. Circulaire materialen zijn beperkt beschikbaar, zelden reserveerbaar en komen zelden exact overeen met het ontwerp. Dat vraagt flexibiliteit van het bouwteam én het architecturaal concept. Ook snel inspelen op het aanbod van het moment is cruciaal.
  3. Bouwprojecten hebben een hele grote groep stakeholders. Het is van essentieel belang dat iedereen overtuigd is van het gebruik van circulaire materialen. Dat is niet eenvoudig, want momenteel bestaat er nog veel onwetendheid, onzekerheid én maar weinig praktijkvoorbeelden.
  4. De klassieke manier van aanbesteden is moeilijk verenigbaar met circulariteit. Een strak, inputgedreven bestek brengt veel risico’s mee voor de uitvoerder, is kostprijsverhogend en moeilijker haalbaar. Ook is er nood aan een sneller beslissingsproces om in te spelen op het onzeker en variabel aanbod.

WAT BRENGT
DE TOEKOMST?

Uit het onderzoek kwamen veel nieuwe inzichten voort die we in de nabije toekomst breed intern en extern kunnen delen, bijvoorbeeld in onze presentaties op congressen over circulair bouwen en urban mining.

De integratie van hergebruik in de aankoopprocedures van Groep Van Roey is niet eenvoudig. Het is echter onze ambitie om de opgedane kennis maximaal te integreren in onze DBFMO-aanbestedingen om hergebruik en recyclage bovenaan de agenda te krijgen bij de ontwerpers en bouwheren. De slaagkans is sterk variabel van case tot case.

Verder wil het WTCB de databank up-to-date houden en ter beschikking stellen van de Belgische bouwbedrijven.

Tot slot helpen de inzichten van dit project het WTCB bij het uitwerken van een technisch referentiekader rond hergebruik en recyclage, dat hopelijk de koudwatervrees bij aannemers zal laten afnemen.