Minister Crevits investeert 15 miljoen euro om textiel en elektronica circulair en langer in omloop te houden

“Vlaanderen heeft de ambitie om nog veel meer dan nu de omslag te maken naar een circulaire economie. Uit een nieuwe studie blijkt dat voor de maakindustrie we vooral het duurzaam gebruik van textiel, elektronica en machinebouw moeten stimuleren. Dat is de beste keuze op economisch én ecologisch vlak. Met een investering van 15 miljoen euro moedigen we onderzoekers, bedrijven en consumenten aan om samen die omslag te maken. We stimuleren iedereen om onze kledij en toestellen een langer leven te geven!”

De Vlaamse regering vernieuwde vorig jaar de werking van Vlaanderen Circulair, het brede publiek-private partnerschap in Vlaanderen rond circulaire economie, waarbij men nu gaat werken rond 6 concrete werkagenda’s. Minister Crevits zet alvast samen met VLAIO, de sectororganisaties Agoria en Fedustria, en HERWIN als koepel van sociale ondernemers, haar schouders onder de werkagenda ‘Circulaire Maakindustrie’. Dat is de industrie die voorziet in de ontwikkeling van producten zowel voor professioneel gebruik als voor persoonlijk en huishoudelijk gebruik. Minister Crevits investeert daarom 15 miljoen euro om de omslag te maken naar een circulaire maakindustrie, waarbij het verlengen van de levensduur van producten en het opnieuw inzetten van grondstoffen centraal staan. Zo wordt Vlaanderen minder afhankelijk van import uit het buitenland en draagt het bij aan een beter milieu.

De eerste focus komt nu te liggen op de sectoren textiel, elektronica en machinebouw. Dit kan gaan van smartphones tot wasmachines, professionele machines, of van kledij tot circulaire matrassen. De keuze komt voort uit een studie van Möbius, VITO, KUL/HIVA in opdracht van minister Crevits en VLAIO. Samen met partners uit de kennisinstellingen, sectororganisaties en het middenveld, zochten ze naar de ketens die het meest potentieel hebben om de omslag te kunnen maken naar een circulaire maakindustrie en waarop prioritair moet worden ingezet. Uit de studie blijken textiel, elektronica en machinebouw de beste keuzes te zijn, zowel omwille van hun economische toegevoegde waarde maar ook door hun grote materialenvoetafdruk. Elk van die sectoren heeft immers een jaarlijkse toegevoegde waarde van meer dan 1 miljard euro en een voetafdruk van meer dan 3 miljoen ton materiaal.

Met de 15 miljoen euro die minister Crevits vrijmaakt, kunnen ondernemingen steun aanvragen om in productieprocessen te innoveren, zodat de productie van goederen aan de hand van nieuwe of digitale technologieën veel meer circulair kan verlopen. Daarbij zullen bedrijven aangespoord worden om beter samen te werken met bedrijven in dezelfde productie- en waardeketen, om grondstoffen beter te hergebruiken en dus ook minder te verspillen. Dat maakte minister Crevits bekend tijdens een bedrijfsbezoek aan de textiel-KMO European Spinning Group in het West-Vlaamse Spiere-Helkijn.

Cijfers van Agoria tonen immers aan dat de maakindustrie de motor is van onze welvaart, elke job in de maakindustrie creëert één extra in de dienstensector. Vlaanderen ambieert om tegen 2030 1 op de 2 Vlaamse maakbedrijven actief aan de slag is met circulaire economie, in lijn met de ambitie om Vlaanderen tegen 2030 30% en tegen 2050 100% circulair te maken, zoals vooropgesteld in Vlaamse Energie-en Klimaatplan. Een circulaire maakindustrie is niet enkel goed voor het milieu, maar ook voor de economie want circulaire innovatie zorgt voor duurzame groei en werkgelegenheid. Zo groeide de werkgelegenheid de voorbije 10 jaar bijna 3 keer sneller dan de hele Vlaamse economie. Maar hebben vandaag slechts 7,5% van alle jobs in Vlaanderen een circulaire component. Verwacht wordt dat er tegen 2030 tot 30.000 jobs kunnen bijkomen in de circulaire industrie.

Peter Demuynck, Algemeen Directeur Agoria Vlaanderen: “Door in te zetten op recyclage en de levensduurverlening van producten zal de competitiviteit van maakbedrijven verhogen en worden extra jobs gecreëerd. We stellen vast dat steeds meer maakbedrijven met circulaire strategieën aan de slag gaan.” Fa Quix, directeur-generaal Fedustria, vult aan: “Circulaire economie is enkel mogelijk als alle schakels uit de waardeketen samenwerken, te beginnen bij de productontwikkelaars die kunnen instaan voor eco-design. Ook onze kenniscentra zoals Centexbel spelen een cruciale rol. Want voor een volwaardige circulaire economie in de textielsector is immers nog heel wat innovatie nodig.”

Vlaming gooit te veel textiel en elektronische apparaten weg

Daarnaast gaat er aandacht naar het sensibiliseren van burgers en bedrijven om bewuster om te gaan met het herstellen, hergebruiken en delen van producten. Want er is nog werk aan de winkel. Zowel door professioneel gebruik als door consumenten wordt er nog te weinig ingezet op het hergebruiken of herstellen van textiel- en elektronicaproducten. Dat blijkt uit cijfers van het Steunpunt Circulaire Economie die aansluiten bij dit initiatief van minister Crevits om stappen vooruit te nemen.

Want meer dan de helft van oud textiel zoals versleten kleren of tapijten van de Vlaming belanden in de vuilbak, en daarna dus in de verbrandingsoven. Wat betreft elektronica had de Vlaming in 2019 in totaal gemiddeld 240 miljoen stuks elektrische en elektronische apparaten in bezit, of ongeveer 85 stuks per huishouden. Hiervan werd 13% niet gebruikt in het voorgaande jaar terwijl de apparaten doorgaans niet defect zijn. Bovendien bevatten deze toestellen meestal zogenaamde zeldzame aardmetalen die we net nodig hebben voor de productie van onder andere batterijen en zonnepanelen, producten die op hun beurt nodig zijn voor de transitie naar een duurzaam en hernieuwbaar energiesysteem. Ook herstel vindt in Vlaamse huishoudens maar beperkt plaats. Via formele kanalen geeft de Vlaming hier slechts 40 euro per jaar aan uit.

Draag jij binnenkort de jeansbroek van minister Crevits?

De textielgroep European Spinning Group (ESG) is alvast een inspirerend voorbeeld. Het bedrijf produceert hoogwaardige garens gemaakt van afgedankte jeans, waarmee nieuwe textielproducten kunnen gemaakt worden. Zo blijft het materiaal in omloop. "In een sector die vaak nog een klassiek, conservatief imago heeft, vinden we het van groot belang om aandacht te hebben voor innovatie. Circulair design en co-creatie staan daarbij centraal", vertelt Julie Lietaer, derde generatie en co-CEO bij ESG en oprichtster van de start-up Ariadne Innovation. Minister Crevits gaf alvast het goede voorbeeld en deponeerde een oude jeansbroek tijdens het bedrijfsbezoek bij ESG.

Studie Möbius Maakindustrie: https://vlaanderen-circulair.be/nl/topics/werkagenda-maakindustrie
Studie Steunpunt CE: https://ce-center.vlaanderen-circulair.be/nl/publicaties/publicatie-2/14-circular-economy-indicators-for-consumer-goods