CiRe
Vlaamse publieke gebouwen circulair renoveren
Tegen 2030 heeft Vlaanderen als doelstelling om 30% energie te besparen. Ons publiek patrimonium speelt daarin een sleutelrol. Om Vlaamse publieke gebouwen maximaal circulair te renoveren, ontwikkelden Factor4, het Vlaams Energiebedrijf (VEB) en de Vrije Universiteit Brussel (VUB) samen een innovatief modelcontract met bijbehorende aanbestedingsdocumenten.
Het contract heeft de vorm van een prestatiecontract en legt bindende doelstellingen vast rond de energie - en waterbesparing, de circulariteit, de restwaarde en het comfort van het gerenoveerde gebouw. Geïnteresseerde partijen kunnen vervolgens als ‘Energy Service Company’ of ESCO intekenen op de aanbesteding.
Binnen het CiRe-project (Circulair Renoveren) testten we het modelcontract uit bij enkele concrete projecten van energierenovatie van Vlaamse publieke gebouwen. Daarnaast ontwikkelden we ook enkele tools en procedures.
Zo werd er onderzoek gedaan naar het kostenefficiënt gebruik van TOTEM door ESCO’s (Energy Service Company). Zij moeten tijdens de offertefase immers snel en tegen een zo laag mogelijke kost een raming kunnen maken van de milieukosten van de ingezette materialen.
Op de met TOTEM berekende milieukosten moesten nog correctiefactoren worden toegepast, onder andere i.v.m. demonteerbaarheid, herbruikbaarheid,... Na meerdere technische overlegmomenten met experts van VUB Architectural Engineering, VEB en Factor4, ontwikkelden we een eerste testversie van de CiRe Excel-score tool materialen.
Ten slotte werd ook de integratie van de Restwaarde doorontwikkeld. Voor het realiseren van besparen op gebied van waterverbruik werd er al snel duidelijk dat een gelijkaardige methodiek, namelijk besparingen realiseren via de waterteller te verfiëren opgesteld.
Al deze tools worden binnen het CiRe-project ingezet bij energierenovatieprojecten van 3 Vlaamse gebouwenpartners, goed voor 17 gebouwen en één stadsverwarmingsnet.
Factor4
Partners Vrije Universiteit Brussel, TRANSFORM part of æ-lab, Vlaams EnergieBedrijf
Thema's Call 2017 ›
Sectoren Bouw ›
Website
BELANGRIJKSTE
RESULTATEN
- Naast het prestatiegebaseerd contracteren, dat zeker bij de opstart van het CiRe-project (begin 2018) in Vlaanderen nog relatief nieuw en innovatief was, maakten we binnen het CiRe-project ook werk van drie innovatieve tools en procedures: (1) het kostenefficiënt gebruik van TOTEM door ESCO’s, (2) de CiRe Excel-score tool materialen en (3) integratie van de Restwaarde in alle CiRe-pilootprojecten.
- In het kader van het CiRe-project organiseerden we heel wat inhouse workshops. We hebben veel opgestoken van deze interacties. Die input nemen we mee om geïnteresseerde gebouwpartners in de toekomst nog sneller te overtuigen om te kiezen voor prestatiecontracten.
- De workshops hebben bijgedragen aan een grotere bekendheid van de voordelen van prestatiegebaseerde/circulaire energierenovaties. Ze hebben het vertrouwen van de markt in dergelijke trajecten verhoogd.
- De CiRe-pilootprojecten zijn goed voor een investering van meer dan 10 miljoen euro in energiebesparende maatregelen. Dat heeft zeker een positieve impact op de tewerkstelling in de bouwsector.
BELANGRIJKSTE
GELEERDE LESSEN
- Het initiëren van prestatiegebaseerde energierenovatieprojecten is zeer tijdsintensief. De doorlooptijd (= de tijd tussen het eerste contact en de beslissing om een project op te starten) varieert tussen 10 tot 20 maanden.
- Voor ESCO’s is het belangrijk dat ze TOTEM kunnen gebruiken om snel en kostenefficiënt de milieukosten te ramen van de door hun voorgestelde maatregelen. Voor het gebruik in EPC-projecten moet TOTEM bovendien snel toegankelijke cijfers genereren voor de milieu-impact van materialen (zonder energie impact, want dat is al onderdeel van het EPC-contract) en moet de benaming in de bibliotheek van TOTEM gekoppeld zijn aan de inhoud.
- De berekening van de milieu-impact van materialen zal stap per stap geïntroduceerd moeten worden in de aanbestedingen voor prestatiegebaseerde energierenovaties. Eerst bijvoorbeeld voor een beperkt aantal maatregelen, vervolgens voor alle voorgestelde maatregelen en ten slotte met garanties m.b.t. de berekende milieu-impact van de materialen.
- Het partnership met de drie projectpartners vormde een absolute meerwaarde voor het project. Er werd heel wat gespecialiseerde knowhow uitgewisseld.
WAT BRENGT
DE TOEKOMST?
Zowel de Vlaamse overheid als de lokale overheden hebben hoge klimaatambities. De komende jaren zullen er dus aanzienlijke investeringen moeten gebeuren in energierenovatie van gebouwen. Het potentieel van prestatiegebaseerde, circulaire energierenovaties is dus zeer groot.
Gezocht: overheden met renovatieprojecten
Is het patrimonium van jouw organisatie aan renovatie toe? Is er energiebesparingspotentieel dat onbenut blijft door financiële drempels, tijdsgebrek, kennis- en/of personeelstekort...? Neem dan deel aan 'CiRe' (Circulair Renoveren); een project dat daar op een zo duurzaam mogelijke manier antwoord tracht te bieden door het integreren van circulaire economieprincipes in een energieprestatiecontract.
Tegen 2030 heeft Vlaanderen als doelstelling om 30% energie te besparen. Ons publiek patrimonium speelt daarin een sleutelrol. Het projectconsortium van CiRe zal de innovatieve aanbesteding begeleiden en monitoren tijdens de uitvoeringsfase. De gecontracteerde partij (Energy Service Company, of ESCO), zal onder het prestatiecontract enerzijds een energiebesparing garanderen en anderzijds dit realiseren met een zo laag mogelijke milieu-impact op vlak van grondstoffengebruik.
Op die manier wordt de klimaatimpact van het prestatiecontract nog verder vergroot. Het doel is om dit innovatief traject, mede dankzij de ondersteuning van Vlaanderen Circulair, als voorbeeld naar voor te schuiven en zeer uitvoerig te belichten in zijn vooruitstrevend karakter.
Ook jij kan hieraan deelnemen. Deelnemers hebben als voordeel niet enkel de duurzame prestatiegaranties die geïntegreerd zitten in het contract, maar ook de deels gesubsidieerde intensieve begeleiding van specialisten die resulteert in een snelle en kwalitatieve aanbesteding voor de uitvoering van de renovaties van het patrimonium.
In de nabije toekomst gaan we van start met de haalbaarheidsstudies voor het patrimonium van de deelnemers. Dit betekent concreet:
- Voor 500 euro geven we bij de betreffende overheidsorganisatie een inhouse workshop om het concept, de principes en voordelen van prestatiecontracten toe te lichten. Daarna kan je beslissen om al dan niet verder te gaan met de haalbaarheidsstudie en coaching.
- Het traject van de haalbaarheidsstudie en coaching wordt aangerekend aan een voordeeltarief van 4500 euro voor volgende prestaties:
- begeleiding bij het verzamelen van de noodzakelijke gebouwinformatie;
- walk-through audits in 3 gebouwen;
- een overleg met de organisatie ter bespreking van de gebouwinformatie en de audits;
- een workshop met de verschillende deelnemende organisaties samen ter verdieping van de kennis m.b.t. prestatiecontracten en behandeling van vragen;
- de haalbaarheidsstudie zelf,
- een overleg met de organisatie ter bespreking van de haalbaarheidsstudie en behandeling van verdere vragen.
Hierna neemt de organisatie een formele beslissing om tot aanbesteding over te gaan, of niet.
Het voordeel van de deelnemende organisatie is hierbij:
- dat overkoepelende projectprestaties (ontwikkeling modeldocumenten, gemeenschappelijke workshop...) niet worden aangerekend. Die worden door het CiRe project gedragen;
- kennisuitwisseling tussen de verschillende projectpartners (VEB, VUB en Factor4) en andere deelnemende organisaties;
- de snelheid van het traject, de kennisinbreng van de consortiumpartners, en intensieve coaching.
Het is van groot belang dat dit proces gedragen wordt bij alle besluitvormers en dat er voldoende tijd kan worden voorzien voor overleg en kennisoverdracht.
De haalbaarheidsfase zal van april tot juni 2018 duren, waarna een beslissing wordt genomen om over te gaan tot het eigenlijke EPC-traject.
Vlaanderen Circulair
Volg ons
Schrijf je in op onze nieuwsbrief
