Vijf stappen in de richting van een circulaire mode

Soms zeggen we in het Fashion Flows-team wel eens lacherig (lichtjes jaloers) dat het Verenigd Koninkrijk een stap verder staat op het gebied van circulaire mode dan wij. En ja, when in London, wordt het duidelijk dat fijne initiatieven er ook effectief voet aan de grond krijgen. Een staalkaart met vijf initiatieven die aantonen dat circulair mode een haalbare kaart is.

1. LEREN: CENTRE FOR SUSTAINABLE FASHION

Daar begint het al; in Londen bestaat er zoiets als een volbloed Centre for Sustainable Fashion, een onderzoekscentrum gekoppeld aan de University of Arts. Het Centre werd in 2007 opgericht en heeft ondertussen een mooie staat van dienst. In 2008 was de eerste Master Fashion and the Environment een feit; een masterprogramma dat specifiek gericht is op het snijvlak van mode en duurzaamheid. Deze Master werd ontwikkeld door Dilys Williams, één van de leading ladies in de wereld van duurzaam mode-ontwerp, en onze gastspreker voor het Fashion Flows event van 30 maart. Ondertussen werd in dezelfde schoot ook het masterprogramma MA Materials Futures geboren, en krijgen tentoonstellingen als ‘voice for change’ een duidelijke en zichtbare plek binnen de Universiteit.

2. ONTWERPEN: DESIGN ALS DRIJVENDE KRACHT

Dat zo’n opleidingen invloed hebben, merk ik algauw als ik University of Arts-alumna Zuzana Gombosova spreek, een designer die disruptief te werk durft gaan. Zo experimenteert ze onder andere met maakprocessen en gaat ze op zoek naar mogelijkheden om stoffen te laten ‘groeien’ (bacteriële cellulose). Ze heeft een sterke visie op de rol van design in de veranderende modewereld.

“Design is key”. Zuzana gelooft sterk in de kracht van mode om verandering te veroorzaken. “Mode zorgt voor volgers, een goed design maakt dat consumenten een stuk gaan kopen en dragen. Daarom is het zo belangrijk om daar aandacht aan te schenken bij duurzame mode.” Volgens haar staat het onderwijs in Londen al ver op het vlak van duurzaamheid en heeft het daarbij zeker oog voor de problematiek rond productie en grondstoffen. Maar daarnaast ondervindt ze wel dat studenten nog onvoldoende zicht hebben op het volledige systeem. “Vaak richten designers zich op één aspect, en hebben ze geen zicht op de volledige keten van een kledingstuk. Idealiter zou je toch kennis moeten hebben van alle stappen in het proces, zoals bijvoorbeeld de recycleerbaarheid van bepaalde materialen. Dat systeemdenken zou moeten geïntegreerd worden, maar je ziet dat scholen erg graag focussen op expertise." Maar, vult ze aan: “you know: we’re taking small steps, and small steps are good. Change is huge.”

3. HET NIEUWE MAKEN: KNYTTAN

Na de schoolbanken is het tijd om een kleine startende ondernemer te gaan bezoeken. Knyttan is een intrigerend experiment. Hun missie: de klant betrekken in het maakproces van een kledingstuk. “Mode is een uiting van individualisme; hoe kunnen we het dan toelaten dat anderen (designers) keuzes voor ons maken?” We zien deze trend steeds vaker voorkomen: de grens tussen koper en maker vervaagt, en waar je vroeger een anoniem product kocht, hangt er nu een hele beleving aan vast.

Bij Knyttan is dat niet anders. In plaats van een trui uit de etalage te kiezen, kies je een ontwerp, dat ter plekke kan geweven worden. Hiervoor gebruiken ze een ‘gehackt’ digitaal weefgetouw. In plaats van de gebruikelijke massaproductie, kunnen ze er één stuk mee weven. Wat de toekomst deze sympathieke systeemhackers brengt, is niet duidelijk. Vandaag is het aanbod nog beperkt tot eenvoudige modellen zoals truien, sjaals en laptophoezen, en zorgt deze arbeidsintensieve methode voor een hoog prijskaartje.

4. OOG VOOR GRONDSTOFFEN: FROM SOMEWHERE

From Somewhere is een designer label dat werkt met alles wat overblijft; snij-overschotten die ze recht uit de productiehuizen en bij de textielproducenten halen, stocks, afgedankte stoffen... Ze verwerken deze resten tot nieuwe, modieuze kledingstukken. Het label ligt ook aan de basis van het concept Reclaim to Wear, dat ondertussen wereldberoemd is geworden door hun succesvolle samenwerkingen met Top Shop.

5. EINDE-LEVEN: WORN AGAIN

Worn Again is inmiddels een gevestigde waarde. Ze zijn sterk aanwezig in het debat over het sluiten van kringlopen. Worn Again gelooft dat er dringend  betaalbare alternatievenmoeten komen voor de gangbare virgin materials (nieuw gewonnen grondstoffen) en zet daarom in op chemische recycling van kleding. De technologie van Worn Again is de eerste in zijn soort die in staat blijkt om polyester en katoen te scheiden uit kleding. Eens de materialen gescheiden zijn, zijn ze in staat om de polyester en de katoen-cellulose om te vormen naar nieuw garen.

Zal het iets opleveren? Technologie kan circulaire mode alvast een duw in de rug geven. Nu kunnen gerecycleerde materialen vaak niet op tegen de prijs en kwaliteit van virgin materials. “Maar we geraken er wel,” gelooft Cyndi Rhoades van Worn Again, “Indien de industrie deze experimenten optilt en de mogelijkheden van recyclage op een hoger niveau brengt.” En kijk: niet lang daarna kondigde Worn Again aan dat ze in zee gaan met H&M en Kering (PUMA) om de testen en technologie op te volgen. Een effectieve oplossing voor het circulair maken van kleding, in the making?

Plan C werkt samen met Flanders Fashion Institute en Stadlab aan circulaire mode. Onder de naam Fashion Flows zetten we concrete projecten op die zorgen voor/streven naar een duurzamer modebeeld in België. Meer info over het project vind je hier.